★ علیرغم مواهب بیشمار خدادادی ظرفیت های اقتصادی گیلان مغفول ماند

علیرغم مواهب بیشمار خدادادی

ظرفیت های اقتصادی گیلان مغفول مانده است

جام جم آنلاین: ظرفیت های مغفول مانده استان گیلان که در تمام بخش های اقتصادی ، قابلیت سرمایه گذاری داخلی و خارجی دارند، نیازمند طرحی نو است.

به گزارش مهر از رشت، استان گیلان با حدود 9 دهم درصد مساحت کل ایران، دارای سرمایه های انسانی و مادی بالقوه است و به باور برخی صاحبنظران هنوز ظرفیت های زیادی در این استان وجود دارد که مغفول مانده است که باید در این زمینه چاره اندیشی اساسی انجام شود.

استان گیلان 92.1 درصد چای، 37.6 درصد برنج، 76.2 درصد فندق، 85.1 درصد ابریشم، 60 درصد بادام زمینی، 21.4 درصد زیتون، 2.7 درصد مرکبات، 13.4 درصد گوشت ماهی خاویاری، چهار درصد گوشت مرغ، 5.1 درصد گوشت قرمز، 22.4 درصد آبزیان پرورشی و 15 درصد خاویار کشور را تولید می کند.

این استان دارای بندری برای بارگیری و تخلیه کالا به ظرفیت 6.5 میلیون تن در سال است و نیز با داشتن یک منطقه آزاد تجاری - صنعتی با شش نوع کاربری مختلف، فرودگاه بین المللی، گمرکات فعال و همچنین در دست ساخت بودن راه آهن بین قزوین، رشت، انزلی و آستارا برای تکمیل مسیر کریدور شمال - جنوب، مزیت ویژه ای به خود گرفته و بستر برای فعالیت های اقتصادی، آماده و مهیاست.

استان گیلان به عنوان یکی از زیباتــرین استان های کشور به لحاظ جاذبه های طبیعی و گردشگری یاد می شود و سالانه میلیون ها نفر گردشگر به این استان رو می آورند.

گیلان سرزمین طلای سبز از دیدگان بسیاری از دوستــداران تاریخ و طبیعت به دور مانده است، این استــان طبیعت و گردشگری با بیش از 14 هزار کیلومتر مربع مساحت دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی کم نظیری چون جنگل های انبوه، شالیزارهای وسیع، زیستگاه های پرندهها و آبگیرها و رودها، سواحل چشم نواز دریای خزر، پارکهای وسیع و انواع گیاهان کمیاب است.

از سوی دیگر سیمای میراث فرهنگی این سرزمین به عنوان مامن اقوام آریایی از بزرگترین گاهواره تمدن و فرهنگ هزار ساله بشریست که همچنان دارای آثار ارزشمند تاریخی فرهنگی بجای مانده ازگذشتگان، هنرهای سنتی و صنایع دستی با قدمت هزارساله است.

به هر حال یکی از مهمترین ارکان صنعت گردشگری وجود جاذبه های طبیعی، گردشگری و تاریخی است، استان گیلان به ویژه بندر انزلی بالقوه بسیاری از این جاذبه ها را دارد از قبیل حوزه مردم شناسی، تاریخ، اماکن دیدنی، دریا، تالاب و خود فرهنگی که درانزلی حاکم است، مسافر پذیر است.

اما سئوال اینکه برای رسیدن به افق های که مدنظر است در بندر انزلی به عنوان شهری که تمام فاکتورهای یک شهر گردشگر پذیر را داشته باشد، چقدر فاصله داریم؟ آیا واقعا امکانات موجود جوابگوی این همه مسافر است؟

نماینده مردم انزلی در مجلس در این باره گفت: در کشورایران، شمال را به عنوان منطقه توریستی می شناسند ولی 30 سال است که کار زیر بنایی در بخش توریست انجام نگرفته و دلارهای هفت تومانی در بخش صنعت در استانهای دیگر سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال کرده است.

حسن خسته بند افزود: استان گیلان در بخش کشاورزی و گردشگری جز دست و پنجه نرم کردن با مشکلات مختلف و مسائلی که پیش آمد، چیزی به شمال کشور به ویژه استان گیلان نرسید.

وی اظهارداشت: در بخش مسائل توریستی استانهای شمالی به ویژه گیلان باید مطالعات کلیدی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: در کشورهای مختلف دنیا امروزه برای سرمایه گذاری در بخشهای مختلف کشاورزی، گردشگری، صنعتی و سایر موارد تمام مولفه های مرتبط با طرحها و پروژه ها از قبیل مجوزهای لازم، نقشه، جانمایی و... از پیش تهیه و آماده برای سرمایه گذاریست ولی در ایران و گیلان سرمایه گذار برای سرمایه گذار با مشکلات زیادی رو برو می شود، وقتی کسی می خواهد سرمایه گذاری کند چه ایرانی چه خارجی حداقل باید چند سال دنبال مجوزهای لازم باشد که بالای 90 درصد سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در نیمه راه منصرف می شوند.

خسته بند افزود: چرا مسئولان در ایران همانند کشورهای موفق سرمایه گذاری دنیا نباید از پیش دنبال گرفتن مجوزهای لازم برای طرحهای مختلف باشند تا سرمایه گذار بدون هیچ گونه یا کمترین دغدغه به امر سرمایه گذاری بپردازد. در برخی از شهرهای کشورهای خارجی اتاق های ویژه سرمایه گذاری وجود دارد و مسئولانی که در این اتاق استقرار دارند، تام الاختیار هستند تا مجوزهای لازم را در کوتاه ترین زمان برای سرمایه گذار صادر کنند.

نماینده مردم انزلی بیان داشت: ایده آل این است که در یک برنامه بلند مدت تمامی پروژههای باید قبلا مطالعه شده و مجوزهای لازم گرفته باشد تا سرمایه دار برای سرمایه گذاری دیگر دغدغه نداشته باشد، اما در کوتاه مدت می توان یک مجموعه تحت عنوان اتاق ویژه سرمایه گذاری تشکیل و نمایندگان تام الاختیار دستگاهها را در آن مستقر تا سرمایه گذاران سرگردان نشوند.

وی در ادامه از مسئولان خواست در بخش سرمایه گذاری دست از شعار و تبلیغات بردارند و عملا وارد میدان کار شوند.

استفاده بهینه ظرفیت های دریای خزر

دریای خزر یکی از ظرفیت های مغفول مانده استان گیلان که قابلیت سرمایه گذاری در عرصه ها مختلف گردشگری، اقتصادی، فرهنگی و ورزشی را دارد که متاسفانه از این دریا خزر خوب استفاده نمی شود.

برای استفاده بهینه از این پهنه آبی باید برنامه ریزی صحیح انجام شود تا سرمایه گذاران با رغبت برای سرمایه گذاری در این منطقه حضور بهم رسانند و از این مواهب طبیعی به نحو مطلوب استفاده شود.

عدم بهره براری از مواهب خدادادی در استان گیلان بیانگر ضعف برنامه ریزی و مدیریت است که باید فکر اساسی در این زمینه انجام شود.

استاندار گیلان نیز ضمن تائید مزیت های فراوان مواهب طبیعی برای سرمایه گذاری و توسعه اظهارداشت: استان گیلان برای رسیدن به توسعه جامع و کامل و به عنوان استان برخوردار، تمامی ظرفیت های لازم برای توسعه و آبادانی را دارد.

روح الله قهرمانی چابک با اشاره به اینکه برای توسعه فقط به پول و اعتبار نیاز نیست، افزود: داشتن فکر، ایده، باور و انگیزه از نیازهای اصلی توسعه است.

وی همچنین به تراکم جمعیتی استان اشاره کرد و اظهارداشت: استان گیلان یک کلانشهر است و اشتغال را باید در صنعت جستجو کرد و دایره اولویتها همچون کشاورزی، گردشگری و سایر موارد در سایه صنعت می تواند رشد پیدا کند.

استاندار گیلان با اشاره به اهمیت محصولات کشاورزی و باغی استان گفت: در بخش ترانزیت استان گیلان از ویژگی خاصی برخوردار است، گردشگری و شیلات نیز باید تقویت شود.

تقویت زیرساخت ها

وی با اشاره به تقویت زیرساخت های استان افزود: بحث تقویت زیرساخت ها بیشترین دغدغه استان است و باید ارتباطات جاده ای ، ریلی، دریایی و هوایی توسعه یابد.

به هر حال عدم توجه به رونق مزیت ها، استان گیلان را با چالش ها، تنگناها و محدودیتهای توسعه ای همچون تراکم بالای جمعیت و نرخ بالای بیکاری، محدودیت اراضی، فرسایش شدید منابع خاک، سیل و رانش زمین، تخریب منابع آب به خصوص تخریب سفره های آب زیر زمینی، فرسودگی بافتهای قدیمی، کیفیت نامناسب شبکه های زیر بنایی موجود و گسترش سکونتگاههای غیر استاندارد در شهرهای مهم استان مواجه کرده است.

ضعف شبکه های حمل و نقل جاده ای و هوایی و نبود شبکه ریلی در مسیر کریدورهای بین المللی حمل و نقل و همچنین گسترش خطی مناطق جلگه ای، تمرکز جمعیت و فعالیتهای اقتصادی و خدمات برتر اجتماعی و فنی و مهندسی در شهر رشت، نابرابری شدید فضایی در نظام شهری و خدماتی استان از مهمترین چالشها و مشکلات گیلان است.

بالا بودن سرعت فرسودگی و طولانی بودن دوره ساخت تسهیلات و امکانات زیر بنایی با توجه به اقلیم مرطوب و بارندگی های فراوان و حجم بالا و پراکندگی بافت روستایی و عدم تمرکز واحدهای مسکونی که منجر به افزایش هزینه ساخت شبکه های خدمات رسانی در استان و همچنین شکنندگی محیط زیست به لحاظ محدودیت اسکان جمعیتی و فعالیت های اقتصادی از دیگر تنگناها و محدودیتهای توسعه گیلان ارزیابی می شود.

همینطور رعایت نکردن روشهای اصولی و مقررات مبتنی برحفظ، احیاء و بهره برداری از ذخایر آبزی، جنگلها و مراتع، حضور دام در جنگل، تغییر خود سرانه اراضی جنگلی به سایر کاربری ها و ممیزی نشدن اراضی مرتعی و چرای خارج از ظرفیت دام در مراتع از دیگر چالشهای توسعه در این استان است.

با وجود همه این چالش ها ، تنگناها و محدودیت ها، استان گیلان موقعیت ممتاز طبیعی و قابلیت های زیست محیطی، اقلیم مناسب، وجود رودخانه های متعدد و برخورداری از بالاترین میزان بارندگی سالانه در کشور، مجاورت با دریای خزر، وجود تالابهای متعدد و دیگر اکوسیستم های با ارزش در این بخش می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد.

وجود نیروی انسانی تحصیل کرده و دارای تخصص بالا

بالا بودن سطح سواد، آگاهی و فرهنگ عمومی، بالابودن سهم اشتغال و مشارکت اجتماعی و فرهنگی زنان و وجود نیروی انسانی تحصیل کرده و دارای تخصص بالا از دیگر قابلیت های این استان است.

قابلیت توسعه کشاورزی و دامپروری در تولید محصولاتی چون برنج، چای، زیتون، بادام زمینی، توتون، مرکبات، کشت گلخانه ای، گردو، فندوق، گیاهان دارویی، تزئینی، علوفه ای، ابریشم، خاویار، محصولات شیلاتی و آبزی پروری، عسل، انواع دام و طیور و تولید چوب از دیگر ویژگی ها و مزیتهایی است که این استان از آن برخوردار است.

قرار گرفتن در مسیر فرا قاره ای کریدور بین المللی حمل و نقل آزاد، توان ارائه و ارتقای خدمات پیشرفته بندری، گمرکی و حمل و نقل شامل دریایی، ریلی، جاده ای و هوایی و وجود تنها منطقه آزاد تجاری، صنعتی شمال کشور (بندر انزلی)، بازار چه مرزی و منطقه ویژه اقتصادی در آستارا را می توان از دیگر پتانسیل های بالای گیلان برشمرد.

وجود جاذبه های گردشگری طبیعی، تاریخی، زیارتی و فرهنگی و ظرفیت های بالقوه برای توسعه مبادلات فرهنگی و هنری با کشورهای حاشیه دریای خزر از دیگر قابلیتهای ارزشمند این استان است.

امکان گسترش صنایع متناسب با قابلیت های استان گیلان و همچنین برخورداری از موسسات و مراکز آموزش عالی، پژوهشی، مهارت های فنی و حرفه ای و امکان توسعه آن با توجه به استعدادهای منطقه ای و تقاضاهای تعریف شده در گستره ملی و فراملی در زمینه سلامت، بازرگانی، آبزیان، توریسم و علوم دریایی را نیز باید در این بخش برشمرد.

برخورداری از قابلیت های خاص ژئواکونومیک، ژئو استراتژیک و ژئو پولیتیک به منزله تبدیل استان به کانون تعاملات ملی و فراملی در شمال کشور و برخورداری از امکانات متنوع تولید انرژی برق با هدف صدور آن به سایر استانها و کشورهای همجوار و بر خورداری از توانایی به کارگیری انرژی های نو تجدید پذیر برای تامین برق ( انرژی باد) از قابلیت های مهم دیگریست که در گیلان نهفته است.

آلودگی شدید رودخانه ها

نماینده مردم صومعه سرا در مجلس نیز در این باره گفت: استان گیلان از دهه های گذشته با مشکلات و مسائل مختلفی روبروست که در صورت توجه به آنها می توان از قابلیت های آن به نحوه شایسته ای استفاده کرد.

سید کاظم دلخوش با اعلام اینکه آلودگی شدید رودخانه ها، خطر نابودی گونه های با ارزش گیاهی و جانوری از مسائل مهم این استان است، افزود: با توجه به این گیلان یکی از قطبهای مهم کشاورزی است به کارگیری روشهای سنتی تولید در بخش کشاورزی، کوچک بودن مقیاس بهره برداری در اراضی کشاورزی، سطح پائین آگاهی های فنی و تخصصی بهره برداران و محدود بودن به کارگیری فن آوری نوین در این بخش را باید از دیگر مسائل این استان عنوان کرد.

نماینده مردم صومعه سرا همچنین یاد آورشد: تزریق اعتبار برای اتمام پروژه های سد سازی، تقویت محصولات باغی، توجه به صنعت، گازرسانی به روستاها، توجه به بخش گردشگری، راه آهن و کمک به صنعت افول یافته ابریشم در استان گیلان بسیار حائز اهمیت است.

با این وجود، استان گیلان با دو میلیون و 500 هزار نفر جمعیت و داشتن شرایط مناسب گردشگری و تولید محصولات راهبردی کشاورزی و همچنین بالاترین راندمان ریزش باران در بین 30 استان، استعداد یک کشور را دارد.

در فصول سال هزاران متر مکعب آب از طریق ریزش باران روانه دریا شده و از سوی به دلیل عدم وجود امکانات در مهار آب و ایجاد سدهای لازم باعث تخریب فراوان مزارع و محصولات استانی می شود و خسارات فراوانی به اقتصاد استان وارد می کند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: سد های شفا رود و پلرود که شروع ساخت آنها به 15 سال قبل بازمی گردد، هنوز نیز به اتمام نرسیده اند و سدهای مصوب سفر اول و دوم ریاست جمهوری مانند لاسک، دیلمان و سایر سدها سرنوشتی نامعلوم دارند.

یوسف قاسمی اضافه کرد: در بخش آب آشامیدنی یک هزار روستای استان از آب سالم محروم و برخی از مناطق مانند اشکورات و دیلمانات توسط تانکر سیار آبرسانی می شود.

به هر حال استان گیلان با داشتن ظرفیتهای منحصر به فرد می تواند به عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور نقش بسزایی در توسعه همه جانبه داشته باشد، متاسفانه این ظرفیت ها مغفول واقع شده است که باید با بکار گیری مدیران کار آمد و تخصیص اعتبارات مناسب نسبت به پویایی ظرفیت های استان اقدام کرد.